Trombositopeni, düşük trombosit sayısını tanımlayan tıbbi terimdir. Trombositler kan hücrelerinden biridir ve görevleri kanamayı durdurmaya yardımcı olmaktır. Ayrıca trombositopeni, yaşa bakılmaksızın 150.000 hücre/mL’den az trombosit sayımı olarak tanımlanmaktadır.

Belirtileri

Trombositler kanamayı durdurmada çok önemli olduklarından, belirti ve bulgular kanama riskinin artmasıyla ilişkilidir. Kişinin trombositopeni hafif ise, herhangi bir semptom olmayabilir. Trombosit sayısı ne kadar düşük olursa kanama olasılığı o kadar fazladır. Trombositopenin belirtileri vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Burun kanamaları
• Diş etlerinde kanama
• İdrar veya dışkıda kan
• Purpura, ağızda kan kabarcıkları
• Kolay morarma
• Petechiae, döküntü gibi görünen küçük kırmızı noktalar

Nedenleri

Trombositopeninin laboratuvar hatası da dâhil olmak üzere birçok nedeni bulunmaktadır. Bazı nedenler geçicidir ve tedavi ile çözülebilir, bazıları ise yaşam boyu tedavi gerektirmektedir. Trombositopenin bazı nedenleri bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Virüsler: Viral enfeksiyonlar da kemik iliği geçici olarak daha az trombosit üretebilir ve buna viral bastırma denmektedir. Virüs vücuttan atıldıktan sonra, kemik iliği normal üretime devam edebilmektedir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar vücudun trombosit üretme veya trombositleri yok eden antikorlar üretme yeteneğini engelleyebilir. Trombositopeniye neden olan ilaçların listesi uzundur ve antibiyotikler (vankomisin, trimetoprim/sulfametoksazol, rifampin ve diğerleri), ranitidin (Zantac), sıtmayı tedavi eden ilaçlar ve valproik asidi (anti-nöbet ilacı) içermektedir. Neyse ki, bu ilaçları alan kişilerin çoğunluğu asla trombositopeni geliştirmemektedir.
• İmmün trombositopeni: Bu, bağışıklık sisteminin karıştırıldığı ve trombositleri üretmemesi gerektiğinde tahrip ettiği bir durumdur.
• Malignite: Bazı kanser türleri, özellikle lösemi, trombosit sayısında azalmaya neden olabilmektedir. Bunun nedeni kanserin yeni kemik trombositlerinin üretimini önleyen kemik iliğinde yer kaplamasından dolayıdır.
• Kemoterapi: Çoğu kemoterapi, kanser hücreleri gibi hızla bölünen hücrelere saldırarak çalışmaktadır. Maalesef, kan hücreleri kemik iliğinde hızla bölünen hücrelerden gelir ve hasar gördüklerinde geçici olarak yeni kan hücreleri oluşturmamaktadır. Üç kan hücresinin tümü etkilenebilmektedir ve buna pancytopenia denir.
• Aplastik anemi: Aplastik anemi, kemik iliğinin kan hücrelerini normal şekilde üretemeyeceği bir durumdur ve bu da trombositopeni ile sonuçlanabilmektedir.
• Kalıtsal trombositopeni: MYH9 ve Bernard Soulier gibi genetik bir mutasyona uğramış ikincil trombositopeni hastalığıyla sonuçlanan kalıtsal durumlardır.
• Splenomegali: Trombositlerin bir kısmı, bağışıklık sistemindeki bir organ olan dalakta depolanmaktadır. Dalak genişlerse, dalakta daha fazla trombosit sıkışır ve bunun sonucunda trombositopeni ortaya çıkmaktadır. Splenomegali, portal hipertansiyon veya kalıtsal sferotositoz dahil birçok durumdan kaynaklanabilmektedir.
• Trombotik trombositopenik purpura: Yetişkin kadınlarda baskın olarak bulunan bu durum, trombositleri ve kırmızı kan hücrelerini tahrip eden kan damarlarında küçük pıhtıların oluşmasına neden olmaktadır.
• Gebelik: Trombositopeni normal gebeliklerin % 5’inden fazlasında ortaya çıkabilmekte veya preeklampsi sonucu olabilmektedir.